VERENIGING AANDEELHOUDERS STADION FEI JENOORD N.V. VAS F. N L 30e jaargang | Nummer 1 | Maart 2022 STADION FEIJENOORD 85 JAAR
BONN & MEES DRIJVENDE BOKKEN BV Õù @bonnmees
DE HEFFIE-LIFT SPECIALIST Sluisjesdijk 123 3087 AE Rotterdam Havennummer 2125 (Nederland) Tel.: +31(0)10 - 42 90 544 info@bonn-mees.com www.bonn-mees.com
4 PERSPECTIEF MAGAZINE VERENIGING AANDEELHOUDERS STADION FEIJENOORD N.V. Beste VASF-leden, medeaandeelhouders, lezers, Kunt u alles nog volgen rond het stadiondossier? Ik kan me voorstellen dat het lastig is om door de bomen het bos nog te zien. De BVO is begin februari naar buitengekomen met een persbericht waarin ze stelt: “Feyenoord heeft een projectgroep opdracht gegeven drie opties met betrekking tot een stadion voor Feyenoord te onderzoeken. Twee voor vernieuwbouw van De Kuip, te weten de DMK (De Moderne Kuip)- variant, de FFC (Feyenoord Founders Consortium)-variant, die voorheen bekend stond als de BAM-variant, en één voor nieuwbouw op de kavel aan de Maas (Feyenoord City-project). De BVO geeft op die manier invulling aan de in november aangekondigde herijking, om te bezien of en zo ja welke variant van een nieuw/vernieuwd stadion goed is voor de club. Alle drie de plannen worden beoordeeld op dezelfde criteria. Daarbij wordt onder meer gekeken naar bouwkosten, sfeerelementen, stichtingskosten, financierbaarheid en de bijdrage aan de begroting van Feyenoord. De projectgroep gaat diverse stakeholders, zoals supporters en de gemeente Rotterdam, vragen naar hun input. In de loop van april levert de projectgroep een eindrapport op aan de directie en de Raad van Commissarissen van Feyenoord.” Wanneer ik dit lees denk ik: Het lijkt bijna wel alsof Feyenoord een politiek orgaan is geworden: Wanneer we het niet meer weten of wanneer we ons niet zelf durven uit te spreken, roepen we een projectgroep of een stuurgroep op die alles nog een keer gaat onderzoeken (om tijd te winnen?). In goed Engels zegt men in het bedrijfsleven dan vaak: AnalysisParalysis. Of is het de intentie dat men zich later mooi kan verschuilen achter het advies van de projectgroep. Opmerkelijk aan deze aanpak is dat de criteria waar de plannen of concepten aan worden getoetst precies dezelfde zijn als de criteria die tot dusverre gehanteerd zijn en die tot een keus voor de Feyenoord City variant hebben geleid. Ik ben benieuwd wat er nu uit gaat komen bij het evalueren van precies dezelfde varianten. Ook opmerkelijk is dat dit wederom naar buiten komt als een initiatief van de BVO en dat noch Stadion (dat er toch al vele miljoenen in gestoken heeft), noch de aandeelhouders expliciet genoemd worden als stakeholders. Als VASF vinden wij het zeker belangrijk om gehoord te worden. Duidelijk is in ieder geval dat Feyenoord voorlopig in De Kuip zal blijven spelen en dat er dus iets aan de voorzieningen moet gebeuren. Dit terwijl de portemonnee van Stadion Feijenoord redelijk leeg is door de kosten die gemaakt zijn in het kader van het Feyenoord Cityproject en die onevenredig bij Stadion Feijenoord zijn terecht gekomen in plaats van eerlijk verdeeld zoals was afgesproken tussen BVO en Stadion. Als VASF vinden wij dan ook dat Stadion Feijenoord extra voorzichtig zal moeten zijn alvorens zich aan een nieuw traject te committeren. De continuïteit van de NV staat voorop! Abusievelijk is in mijn vorige voorwoord een foutje geslopen bij het zetten van de tekst. De oplettende lezer heeft uit de context prima kunnen opmaken wat er had moeten staan (nl dat de BVO zich als een niet zo betrouwbare partner heeft opgesteld naar Gemeente en Stadion), echter de minder oplettende lezer had wellicht een verkeerde conclusie kunnen trekken. Sorry daarvoor. In een kader vindt u de rectificatie. Voor u ligt alweer de eerste Perspectief van 2022 met ditmaal veel aandacht voor de 85e verjaardag van De Kuip. Dit maal met bijzondere artikelen en interviews. Wat te denken van interviews met oud burgemeester Bram Peper, met Commissaris van Stadion Feijenoord (en voorheen ooit Verkenner, die adviseerde voor de FFC vernieuwbouw variant) Jos van der Vegt en met de bouwers van ons stadion: de directie van JP van Eesteren. Ook Leo Beenhakker (samen met vriend en oer-Feyenoorder Aad van der Laan) is gestrikt voor een interview, hij maakt voor Perspectief voor één keer een uitzondering, want hij geeft eigenlijk geen interviews meer. En vanuit de gemeenteraad laat Feyenoord supporter en VVD-er Diederik van Dommelen van zich horen. Oud-scheidsrechter Roland van der Hilst en kenners Jan Oudenaarden alsmede Paul Groenendijk vertellen over hun liefde voor De 85-jarige Kuip. De vele Zweden van Feyenoord worden belicht en onze vaste rubriek ‘aandeelhouder aan het woord’ ontbreekt uiteraard ook niet. SAMEN BOUWEN AAN DE TOEKOMST
5 VOORWOORD PERSPECTIEF MAGAZINE VERENIGING AANDEELHOUDERS STADION FEIJENOORD N.V. Een item over ons Feyenoord Museum en rondleider Jan Marschal completeren deze memorabele Perspectief. Een echt bewaarnummer dus mede vanwege de vele foto’s van John de Pater en wijlen Piet Bouts. Wat is het fijn dat we weer naar het Stadion mogen; op tijd om Feyenoord enerzijds te steunen in de strijd om de tweede plaats (die recht geeft op de voorronde Champions League!!) en anderzijds, wanneer we hardop mogen dromen, om Feyenoord te steunen in de route op weg naar de finale van de Conference League in Tirana. Heeft u de wedstrijddata ook al in de agenda aangekruist? Een Amerikaanse bookmaker gelooft er in ieder geval al in en Feyenoord als grootste kanshebber benoemd! Van deze plaats wens ik u veel leesplezier en hoop ik met u op een spectaculaire en voor Feyenoord succesvolle eindsprint op weg naar “silverware”. Blijf gezond, Conré Oostrom, Voorzitter RECTIFICATIE De oplettende lezer heeft wellicht gezien dat in het kerstnummer een kleine fout in de opmaak was geslopen. Er staat nu dat de stadiondirectie zich niet als een betrouwbare partner heeft opgesteld in het Feyenoord Cityproject. Dat moest zijn de BVO Feyenoord en niet de stadiondirectie.
Daikin, trotse hoofdsponsor van het gouden shorttrackteam!
Goud als bekroning op topprestaties Voor shorttrackers, zoals Yara en Suzanne, telt elk detail, dus ook de luchtkwaliteit in de kleedkamer. Dankzij Daikin heerst daar een topklimaat. Met een Daikin luchtreiniger ga je voor schone lucht en zorg je voor een gezond en veilig binnenklimaat. Recent onderzoek toont aan dat de Daikin luchtreiniger meer dan 99,98% van het menselijke coronavirus in 2,5 minuut elimineert en ook o.a. pollen, bacteriën, allergenen en vieze geurtjes effectief verwijdert. Lees op Daikin.nl/luchtreiniger hoe het Nederlandse shorttrackteam aandacht heeft voor luchtkwaliteit en ontdek de vele voordelen van de Daikin luchtreiniger. Koop voor 1 juni een Daikin luchtreiniger, ontvang twee kaarten voor het schaatsseizoen 2022/2023 én maak kans op een unieke clinic met het Nederlandse shorttrackteam. Gefeliciteerd Olympisch kampioenen 3000m!
PERSPECTIEF MAGAZINE VERENIGING AANDEELHOUDERS STADION FEIJENOORD N.V. 8 COLOFON Perspectief is een uitgave van de Vereniging Aandeelhouders Stadion Feijenoord N.V. (VASF) en verschijnt vier maal per jaar. 30e jaargang | Nummer 1 | Maart 2022 B E S T U U R Conré Oostrom voorzitter voorzitter@vasf.nl JimBarge secretaris secretaris@vasf.nl Willem v Steenbergen penningmeester en aandelen penningmeester@vasf.nl aandelen@vasf.nl Hans Koenen website en systems info@vasf.nl Rob Lugtenburg ledenadministratie secretariaat@vasf.nl Huug Schweers algemene zaken info@vasf.nl A D V I S E U R : Aad de Jong E R E L I D Wim van Merkensteijn Joan Smal S E C R E TA R I A AT VA S F Postbus 11200, 3004 EE Rotterdam secretariaat@ vasf.nl U I T G E V E R Amstelwijckweg 11, 3316 BB Dordrecht Telefoon: 078-6397070 E-mail: info@zpress.nl www.zpress.nl R E D A C T I E Cor Hulsbus, Roderick Smal, Gerard Vonk, Christiaan Hulsbus F O T O G R A F I E Archief Piet Bouts, John de Pater, Archief VASF, Feyenoord Media, Feyenoord De Grootste, Feyenoord Museum, Stadion Feijenoord, Christella Hulsbus, Christiaan Hulsbus en Proshots. C O V E R B E E L D : © PROSHOTS S A L E S Kenny Lagendijk Max Ouwerkerk V O R M G E V I N G Natascha Smeels D R U K www.zpressprint.nl De Vereniging van Aandeelhouders Stadion Feijenoord N.V. (VASF) opgericht 3 sept. 1992 stelt zich tot doel de behartiging van de aandeelhoudersbelangen in de ruimste zin van B- (nu V) aandeelhouders in vennootschap. IBAN: NL81INGB0000161716 t.n.v. VASF te Rotterdam. © Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen, vermenigvuldigd of gekopieerd. 4 VOORWOORD Woord vooraf van voorzitter VASF, Conré Oostrom. 10 KENNERS AAN HET WOORD Paul Groenendijk, deze ‘professor Feyenoord’, is publicist, architect, auteur, maar bovenal liefhebber van zijn club Feyenoord en stadion De Kuip. 16 UITVAART WIM JANSEN In beeld 18 INTERVIEW BRAM PEPER Een terugblik in de tijd met de man die nog immer een grote voorliefde voor De Kuip heeft. 22 INTERVIEW JOS VAN DER VEGT Tijd om eens met Jos van der Vegt van gedachten te wisselen en terug te kijken op zijn directeurschap waarin de grote renovatie van 1994 centraal staat. 30 STADION FEIJENOORD Op 12 januari 1949 kreeg Stadion Feijenoord een bijnaam: De Kuip Inhoud 22
9 INHOUD 32 FEYENOORD MUSEUM Het Feyenoord Museum is voor veel supporters een zogenoemd ‘must see’ attractie. 38 MANNEN VAN ROTTERDAM-ZUID In gesprek met Aad van der Laan en Leo Beenhakker 52 CHRISTIAN GYAN 2-11-1978 | 29-12-2021 54 SCHEIDSRECHTER AAN HET WOORD Voor dit themanummer over De Kuip gaan we terug in de tijd. Met Roland van der Hilst, de man die in 2005 zijn laatste duel in ons stadion floot en sindsdien nog enkele functies heeft bekleed in en rond het stadion. 66 RONDLEIDER JAN MARSCHAL De supporter in hart en nieren meerdere keren per week in het Feyenoord Museum te vinden. Een tussenstop tijdens de door hem zo geliefde rondleidingen. 70 ZWEEDSE VOETBALLERS IN DE KUIP Patrik Wålemark kwam over van BK Häcken uit zijn geboorteland en werd bij zijn officiële debuut tegen Sparta de twaalfde Zweedse speler die in het eerste van Feyenoord heeft gespeeld. Een overzicht. 82 DE TROTSE BOUWERS VAN DE KUIP Interview met Albert van Eijnsbergen, directeur Verbouw, Onderhoud en Renovatie bij J.P. van Eesteren 91 INTERVIEW ARIE VAN DEN BERG Een rit door Heinenoordtunnel brengt hem zowel bij Feyenoord als Excelsior. Een nadere kennismaking. 97 AANDEELHOUDER AAN HET WOORD Briellenaar Teun van den Berg al bijna 70 jaar bezoeker van De Kuip 102 MINIWORLD Word inwoner of supporter! 107 NIEUWS 108 FEYENOORD CITY & FEIJENOORD XL Politici Jan-Willem Verheij en Diederik van Dommelen zien volop kansen voor De Kuip. 116 KENNERS AAN HET WOORD Jan Oudenaarden is een kenner die in deze editie van Perspectief zeker niet mag ontbreken. We stelden hem elf vragen. 122 VEILIGHEIDSPRESENTATOR JACQUES NACHTEGAAL Voor het duel tussen Feyenoord en Sparta (6 februari) werd Jacques Nachtegaal in het zonnetje gezet vanwege zijn 40-jarig dienstverband. We treffen hem in de Fred Blankemeijerzaal waar we hem een aantal vragen voorleggen. 130 VAK C, RIJ 15, STOEL 44 Column Gerard Vonk PERSPECTIEF MAGAZINE VERENIGING AANDEELHOUDERS STADION FEIJENOORD N.V.
PERSPECTIEF MAGAZINE VERENIGING AANDEELHOUDERS STADION FEIJENOORD N.V. 10 ARCHITECT PAUL GROENENDIJK LEVENDE FEYENOORD ENCYCLOPEDIE Paul Groenendijk (1957) is een echte kenner als het gaat om De Kuip en Feyenoord. Hij werd ‘professor Feyenoord’, is publicist, architect, auteur, maar bovenal liefhebber van zijn club Feyenoord en stadion De Kuip. Samen met Jan Oudenaarden (elders in dit magazine leggen we hem elf vragen voor), stelde hij de enige echte Feyenoord Encyclopedie samen. Wat kan Paul Groenendijk ons allemaal vertellen over het zeventiende lustrum van Stadion Feijenoord? TEKST C. HULSBUS
PERSPECTIEF MAGAZINE VERENIGING AANDEELHOUDERS STADION FEIJENOORD N.V. 11 KENNERS AAN HET WOORD 1. Het zeventiende lustrum van Stadion Feijenoord. Een moment om bij stil te staan wat jou betreft? Ik ben nogal een datumfreak, en elk jaar op 6 mei, 8 mei, 19 juli en 9 september denk ik aan Feyenoord. En dus ook elk jaar op 27 maart aan de opening van het stadion. En bij een jubileumjaar denk ik er extra lang aan. 2.Wat waren jouw eerste ervaringen met Feyenoord en De Kuip? Mijn eerste wedstrijd was Feyenoord-MVV op 19 november 1967. Denk ik, want ik meen me te herinneren dat het 3-0 werd. Ik twijfel wel, want een jaar later was het 4-1. Dat zou ook kunnen. Mijn vader leek het in mijn opvoeding passen een keer het stadion te bezoeken. Omdat wij op een flat woonden, gingen we elk weekend naar een vakantiehuisje in Brabant, zodat er van stadionbezoek verder nooit iets kwam. Een memorabel bezoek was mijn tweede wedstrijd; Feyenoord-Haarlem, de kampioenswedstrijd en afscheidswedstrijd van Kindvall in 1971. Mijn beste vriend was die dag jarig en kreeg van zijn ouders een stadionbezoek als cadeau. Een spontane actie, want daarvoor moesten ze wel op de het voorplein bij de zwarthandelaars kaartjes scoren. Zo zaten we verspreid in het stadion. Wij tweeën stonden aan de lange zijde, dat toen nog de jongenstribune was geloof ik. Het stond al gauw 2-0 en kort voor tijd werd het veld bestormd. Dat was toen nog gebruikelijk na afloop, maar niet vóór tijd. Hoe we elkaar in de chaos na afloop weer hebben gevonden, zonder mobiele telefoons… Hoe deden we dat vroeger eigenlijk? 3 In hoeverre heeft het stadion een rol gespeeld in jouw leven en dat van je vrienden en familieleden? Mijn humeur is sterk afhankelijk van de resultaten van Feyenoord en ongeveer de helft van die resultaten worden in het stadion behaald. En meestal ben ik daar bij en dus speelt het stadionbezoek een grote rol in mijn leven. Ik heb het aandeel en dus mijn vaste zitplaats te danken aan mijn vader, die in 1994 een aandeel had gekocht bij de renovatie. Dat wilde ik toen eigenlijk ook zelf doen, maar ik had er toen geen geld voor. Ik kreeg altijd de bijbehorende seizoenkaart en later heb ik het aandeel overgenomen. Ik heb ook nog een aandeel in de Van Nelle Ontwerpfabriek via hem gekregen, of eigenlijk geërfd. Beide aandelen zijn financieel niet erg lucratief, maar leveren emotioneel wel wat op. 4.Je volgde ooit een opleiding tot architect en studeerde in 1984 af aan de TU Delft. Wat is de schoonheid van dit stadion, door J.P. van Eesteren gebouwd, gezien door de bril van een architect? Als 'gewoon' mens was ik al getroffen door de bijzondere kwaliteiten van het stadion. Toen ik mij tijdens mijn studie bouwkunde ging verdiepen in de Nederlandse architectuur, en met name het Nieuwe Bouwen, raakte ik pas echt geïnteresseerd. Vooral Leen van der Vlugt, de ontwerper van het stadion en tevens de ontwerper van de Van Nellefabriek, behoort tot mijn favoriete architecten. Hij is jong overleden en heeft de realisatie van het gebouw niet meegemaakt. Het is echt een toonbeeld van functioneel bouwen. Vanwege de crisistijd is er ook heel economisch ontworpen, want materiaal was duur. Maar dat economisch materiaalgebruik was ook een belangrijk uitgangspunt bij de architecten van het Nieuwe Bouwen. Het feit dat alles rond loopt in één vloeiende lijn wijkt natuurlijk af van dat puur functionele, economische bouwen. Dat maakt het stadion heel sierlijk. In de handen van ontwikkelaars en aannemers vervalt dat economische bouwen vaak in armoedig bouwen. Bij goede architecten is die soberheid juist heel verfijnd en esthetisch. Less is more is het credo. Of de weelde van de soberheid. 5.Ben je elders stadions tegen gekomen die qua bouw en architectuur vergelijkbaar zijn met ons stadion? Ik heb eigenlijk vrij weinig andere stadions bezocht. Ik ben één keer in de Arena geweest en ik moet toegeven dat het logistiek goed in elkaar zit en de zichtlijnen zijn goed. Maar verder is het architectonisch helemaal niets. En van buiten is het helemaal dramatisch. Het stadion van FC Groningen vind ik wel mooi. Het Kasteel is heel karakteristiek, vooral door dat eigenaardige voorgebouw, maar wat erachter vernieuwd is, is ook weer dertien in een dozijn. 6.Voor de website Vers Beton schreven diverse mensen artikelen over De Kuip en een nieuw te bouwen stadion. Hoe kijk jij eigenlijk naar de stadionplannen, oftewel Feyenoord City? Ik heb van begin af aan nooit begrepen waarom Feyenoord een nieuw stadion wilde. Ik vind het huidige stadion fantastisch qua architectuur en beleving en het is natuurlijk ook inmiddels een belangrijke historische plek in Rotterdam. Buitenlandse voetbalsupporters komen speciaal voor de unieke beleving een wedstrijd in het stadion bezoeken. Om voor een paar verouderde wc's, slechte catering en vipboxen een nieuw stadion te willen bouwen vind ik vreemd. Ook de capaciteit lijkt mij voldoende. Het is helemaal niet erg als het af en toe uitverkocht is. Toen er nog 65.000 mensen in konden was het stadion zelden uitverkocht. En toen had je geen rechtstreekse uitzendingen op televisie en wedstrijden op onmogelijke tijdstippen. Met het huidige gebouw is veel meer mogelijk. En als je vijftien jaar nauwelijks onderhoud pleegt, is het logisch dat het gebouw verwaarloosd oogt. Het is ook onzin om een megalomaan stadion te bouwen om eens in de tien jaar een Europacupfinale in Rotterdam te hebben. Alsof iemand zich nog herinnert waar de UEFA League finale vorig jaar werd gespeeld. (Gdańsk)
Jules BoulesBitesBar is een ideaal uitje voor grote groepen. Speel jeu de boules onder het genot van een uitgebreid hapje en een drankje als bedrijfsuitje, familiedag of andere teamactiviteit. Dit is de ultieme combinatie van borrelen, jeu de boulen en gezelligheid! www.boulesbitesbar.nl/rotterdam NIEUW NAAST DE KUIP! TASTE THE AMBIENCE Puck van Heelstraat 151 3077 MG Rotterdam (010) 307 09 57 jules@boulesbitesbar.nl Met ruim 4000 m2 aan leisure activiteiten, gecombineerd met uitgebreide horeca in een mooie lounge-achtige sfeer is dit een toplocatie voor zakelijke uitjes! Daarnaast hebben wij unieke vergaderruimtes die u kunt combineren met een uitgebreide lunch of diner met een leisure activiteit. Wij bieden activiteiten aan zoals sim-racen, Lucky Putt Minigolf, interactief darten, escape rooms, curling en nog veel meer! Bekijk alle mogelijkheden op www.hollywoodeventcenter.nl Cor Kieboomplein 513-515, 3077 MK Rotterdam info@hollywoodeventcenter.nl 010 203 72 81 ORGANISEER UW BEDRIJFSUITJE BIJ HOLLYWOOD EVENT CENTER, HET GROOTSTE LEISURE CENTER VAN ROTTERDAM!
PERSPECTIEF MAGAZINE VERENIGING AANDEELHOUDERS STADION FEIJENOORD N.V. 13 KENNERS AAN HET WOORD En zou dat enig effect hebben gehad op het imago of bezoek van die stad? Verder heb ik ook nooit begrepen waarom Feyenoord City, een woonwijk, een stadion als trekker nodig zou hebben. En dat zo’n stadion een voorwaarde zou zijn voor een gebiedsontwikkeling is helemaal absurd. In Nederland zijn tientallen succesvolle gebiedsontwikkelingen gerealiseerd de afgelopen twintig jaar zonder stadion, dus die koppeling slaat nergens op. Het lijkt me eerder een nadeel zo'n stadion midden in een woonwijk. De locatie aan het water zou je beter kunnen gebruiken voor een functie die daarvan profiteert. Een museum of openbaar gebouw. Verder betreft het hele programma alleen maar het verplaatsen van bestaande zaken: stadion, bioscoopcomplex, horeca. Het voegt niets toe aan de stad. Ja woningen. Nou, bouw die dan maar. Ten slotte heb ik ook nooit begrepen waarom dit hele project ooit is gestart. Dat kan alleen door die merkwaardige machtsverhouding bij het stadion, waar één partij de meerderheid van de aandelen heeft. Zowel Stadion NV als club hebben nauwelijks geld, maar willen wel 440 miljoen euro uitgeven. En dat om het spelersbudget van Feyenoord er per jaar 5 à 10 miljoen op vooruit te laten gaan, in het gunstigste geval. Want dat is waarom de club meedoet. Als je die 20 miljoen die nu uitgegeven is aan proceskosten had geïnvesteerd in bijvoorbeeld de jeugdopleiding of de scouting, had je daar nu al de vruchten van kunnen plukken. Want daar zit het geld. Niet in stadions exploiteren, maar onder andere in transferinkomsten. 7.Je bent voorstander van een Kuip 3.0. Wat moet er in jouw ogen worden gedaan om dit stadion weer een derde leven te geven en is dat haalbaar? Je kunt naar gelang de financiële (on) mogelijkheden een scenario opstellen voor de renovatie. En dat kan gefaseerd uitgevoerd worden. In principe kun je het stadion uitbreiden met een derde ring, maar soms vraag ik mij af of dat wel moet. Horeca, vipboxen, hospitality, catering kan allemaal in een soort omloop rond het stadion komen. En bijvoorbeeld klapstoelen zouden het verplaatsen vergemakkelijken. Je moet heel nauwkeurig bedenken wat je wil, wat dat kost en hoe je dat op een slimme manier kunt uitvoeren. Voordeel is natuurlijk dat alle infrastructuur er al ligt, er geen grond aangekocht hoeft te worden en je gefaseerd kunt werken. En al die lelijke panelen weg en het glas weer terug, zodat de ringen weer lijken te zweven. Het stadion echt restaureren. 8.Welke memorabele momenten schieten jou te binnen als het gaat om 85 jaar Stadion Feijenoord? Haben Sie eine Stunde, zou Leo Beenhakker zeggen. Ik was laatst voor het eerst in maanden weer eens in het stadion bij Feyenoord-Sparta en het regende en lekte en stormde. Toch was het leuk. Eigenlijk heb ik goede herinneringen aan dat soort extreme omstandigheden: Feyenoord-PSV 4-0 op een besneeuwd veld, Feyenoord-Willem II bij -20, Feyenoord-Heracles 6 of 7-0 in de stromende regen. Het polletje-incident met Van Breukelen, toen ik achter die goal zat waar het gebeurde was ook uniek. Maar natuurlijk ook de kampioenswedstrijd Feyenoord-Heracles. De fractie van een seconde dat iedereen zijn adem inhield en de ontlading bij de eerste goal van Dirk Kuijt. Bij de © PRO SHOTS / VOETBAL INTERNATIONAL
Rivierweg 1 | 3161 GM Rhoon | T +31(0)10 201 07 00 VANDONGEDEROO.COM 260 Overseas partners 40 100 TEU trains per week 340 Colleagues 2 Terminals in Rotterdam and Antwerp, total capacity of 344.500 sqm Custom specialists 14 1 tailor-made system
PERSPECTIEF MAGAZINE VERENIGING AANDEELHOUDERS STADION FEIJENOORD N.V. 15 KENNERS AAN HET WOORD befaamde 6-2 regende het volgens mij ook verschrikkelijk, maar dat maakt kennelijk dan niets uit. En al die merkwaardige incidenten: sneeuwballen gooien bij een saaie bekerwedstrijd, de goal via doellijntechnologie tegen PSV, penaltyseries,’Driedetti’, bekerfinales met een bestormd veld... 9.Als je als architect naar het nieuw te bouwen stadion kijkt, wat valt je dan allemaal op? Heeft het architectonische hoogstandjes? Of is het een stadion zoals er zoveel worden gebouwd in de wereld? Het architectenbureau OMA, architect David Gianotten heeft een keurig ontwerp gemaakt, waarin alles netjes op zijn plaats zit. Maar verder is het vooral degelijk en weinig onderscheidend. Dat komt natuurlijk omdat de eisen voor stadions overal hetzelfde zijn. Maar in de meeste landen is er wel meer geld beschikbaar. In de laatste bezuinigingsronde zijn geloof ik alle plafonds en verdere afwerking geschrapt, dus voor ongeveer een half miljard euro zou je nu dus een betonnen bak zonder kraak of smaak hebben gekregen. Met goede zichtlijnen waarschijnlijk. En Feyenoord schiet er financieel niets mee op. 10Je hebt met goede vriend Jan Oudenaarden vele, vele uren gewerkt aan onder meer jullie encyclopedie en jullie andere boeken. Wat is bij het grote publiek eigenlijk nog te weinig onder de aandacht gebracht over De Kuip? Iedereen heeft het altijd alleen maar over de sfeer. Maar ik vind het vooral architectonisch bijzonder. En het wordt natuurlijk steeds bijzonderder, hoe ouder het gebouwwordt. Ook leuk is het feit dat er vroeger een paar woningen waren, waar o.a. PhidaWolff woonde. Moet toch een geweldige ervaring zijn geweest. 11Wat zijn jouw verwachtingen ten aanzien van deze Kuip?Wordt het 100-jarig jubileum gevierd in deze voetbaltempel? Of woon je er dan in een van de appartementen? Het idee om het tot appartementen te verbouwen lijkt me volkomen onrealistisch. Dezelfde mensen die beweerden dat de Kuip versleten was komen met dit soort ideeën. De Kuip is een stadion om te gebruiken, en als dat gebruik stopt, breek het dan maar af. Maar dat gaat niet gebeuren. En op 27 maart 2037 hoop ik tijdens het 100-jarig jubileum op mijn vaste plek in een tip-top gerestaureerd stadion te zitten bij een wedstrijd tussen oud-Feyenoord en oud-Beerschot. Paul Groenendijk werd in 1957 in Rotterdam geboren en studeerde in 1984 af als architect aan de TU Delft. Sindsdien werkt hij als publicist en onderzoeker. Naast het samenstellen van architectuurgidsen beheert hij www.architectuurgids.nl, is hij betrokken bij Rotterdam Woont en het PlatformWederopbouw Rotterdam. In 2015 verscheen van zijn hand de architectuurgids Rotterdam Architectuur Stad bij NAi010.
PERSPECTIEF MAGAZINE VERENIGING AANDEELHOUDERS STADION FEIJENOORD N.V. 16
PERSPECTIEF MAGAZINE VERENIGING AANDEELHOUDERS STADION FEIJENOORD N.V. 17 UITVAART WIM JANSEN
PERSPECTIEF MAGAZINE VERENIGING AANDEELHOUDERS STADION FEIJENOORD N.V. 18 BRAM PEPER OUD-BURGEMEESTER HEEFT EEN SPECIALE BAND MET DE KUIP Bram Peper (13 februari 1940) voetbalde van 1957 tot en met 1963 voor RCH in de eerste en tweede divisie. Was van 16 maart 1982 tot en met 3 augustus 1998 burgemeester van Rotterdam om daarna direct Minister van Binnenlandse Zaken te worden, een functie die hij bekleedde tot en met 13 maart 2000. Bram Peper maakte dus de gehele planning en renovatie van ons Stadion Feijenoord, in 1993-1994, van dichtbij mee. Een terugblik in de tijd met de man die nog immer een grote voorliefde voor De Kuip heeft. TEKST C. HULSBUS Heeft u ooit als voetballer op de mooie grasmat van De Kuip mogen voetballen, in welke hoedanigheid dan ook? Ik heb in ieder geval één keer, begin jaren zestig van de vorige eeuw, in De Kuip gespeeld. Dat was in een bekerwedstrijd tegen Feijenoord (toen nog met ij) , die wij als RCH ongetwijfeld verloren. Wat waren uw eerste ervaringen met het Stadion Feijenoord? Afgezien van bovenvermelde wedstrijd, waren mijn ervaringen sporadisch, omdat ik in de periode 1957-1965 in Haarlem, Amsterdam en Oslo(Noorwegen) woonde, en als kind de voetbalwedstrijden bezocht van één van de drie topclubs in Haarlem: Racing Club Haarlem(RCH), EDO en FC Haarlem. In uw tijd als burgemeester, en dat is best een lange periode van maar liefst zestien jaar, heeft u voetbalrellen, popconcerten en feesten meegemaakt in De Kuip. Als u drie memorabele momenten mag noemen, welke zijn dat dan en waarom juist die drie? Ik heb zo ongeveer alles meegemaakt, bij voorbeeld een Rolling Stonesconcert in De Kuip. Een FeijenoordAjax, waarbij ik bussen Ajax-supporters
PERSPECTIEF MAGAZINE VERENIGING AANDEELHOUDERS STADION FEIJENOORD N.V. 19 INTERVIEW BRAM PEPER aan de grens van Rotterdam tegenhield en terugstuurde vanwege vandalisme(slopen pompstations, én een Europa Cupwedstrijd tussen een Spaanse en Engelse club, waarbij ik in de aanloop naar de wedstrijd de supporters scheidde door de Engelse supporters aan de Noordkant van de rivier op te vangen en de Spaanse aan de Zuidkant. Ik herinner mij van een soortgelijke wedstrijd, waarbij ik vóór de wedstrijd een paar honderd Engelse supporters(vandalen) liet vastzetten in de Marinierskazerne. Dat kwammij op een bezoek te staan van de Engelse ambassadeur, die uitleg vroeg over deze drastische ingreep van de burgemeester. U bent in tegenstelling tot uw opvolger, Ivo Opstelten, tegen een verhuizing naar een nieuw stadion. Bent u zo gehecht aan De Kuip? Er moeten wel érg goede argumenten om De Kuip te verlaten, een monument van moderne architectuur, met een ongeevenaarde grasmat. Voor de vernieuwing van De Kuip, met een derde ring, is al jaren geleden een plan gemaakt door een bekwame groep (REDDEKUIP), enkele jaren daarna nog verder uitgewerkt in een robuust boekwerk: DE MODERNE KUIP (DMK). Tegen iets meer dan de helft van de kosten, die voor het nieuwe stadion moeten worden gemaakt, een onhaalbaar plan dat nu in de vriezer is geplaatst. Door een ongezonde verknoping tussen de gemeente Rotterdam en de verantwoordelijken voor het stadion, is men al meer dan tien jaar bezig met het stadiondossier. Dat is zéér on-Rotterdams. Op 2 november 1983 kwamen aanhangers van TottenhamHotspur ons stadion verbouwen zonder dat jullie daar om hadden gevraagd als college van Burgemeester en Wethouders. Welke impact hebben die gebeurtenissen op u gehad, 1,5 jaar na uw benoeming tot burgemeester? Ik heb daar eerlijk gezegd nog weinig herinneringen aan. Dat zal wel komen door mijn talent niet snel onder de indruk van iets te zijn. Zijn er in de jaren dat u burgemeester was al plannen gemaakt voor een nieuw stadion elders?Werd de Waalhaven en zelfs de Tweede Maasvlakte niet toen al door projectontwikkelaars geopperd? En bent u achteraf niet blij dat die plannen nooit zijn uitgewerkt? Er wordt zo veel bedacht, dat mijn aandacht niet verdiende. Dat gold ook voor deze proefballonnetjes. U heeft vast in al die jaren hoogwaardigheidsbekleders een keer al dan niet incognito meegenomen naar De Kuip. Hoe trots was u dan op dit stadion en wat vonden de meeste van uw (internationale) gasten van onze Kuip? Iedereen 'van buiten' was gevleid uitgenodigd te zijn voor een wedstrijd, in Optreden Rolling Stones ©NATIONAAL ARCHIEF, CC0 / ANTONISSE, MARCEL / ANEFO
Netwerken op de Nieuwe Maas Ontmoet je vakgenoten op ons luxueuze eventjacht de Prinses Amalia. Maak kennis met ons unieke concept Unieke events op het water met de Rotterdamse skyline als adembenemend decor Kwalitatief & hoogwaardig Rotterdam is als havenstad onlosmakelijk verbonden met het water Verrassend & betoverend Partner in diner- en feestconcepten Nieuwsgierig naar de mogelijkheden? Bel 010 - 275 99 89 of stuur een e-mail naar events@spido.nl spido.nl Business Cruises Events
PERSPECTIEF MAGAZINE VERENIGING AANDEELHOUDERS STADION FEIJENOORD N.V. 21 INTERVIEW BRAM PEPER die bijzondere sfeer, die de supporters weten te scheppen in die mooie omgeving van een écht voetbalstadion. Een visitekaartje van en voor de stad. Grote finales, welke heeft u live meegemaakt? In ieder geval het EK 2000 en verschillende Europese finales. Ik heb vele finales meegemaakt. Maar interessanter is mijn overtuiging dat wij de finale van de EK kregen, als waardering voor de Feyenoord-familie én mogelijk ook, omdat ik in 1998 Minister van Binnenlandse Zaken werd, met een (landelijke) verantwoordelijkheid voor een goed en ordelijk verloop van de EKwedstrijden in ons land. Uw opvolger, Ivo Opstelten, al eerder genoemd, is nog altijd betrokken bij Feyenoord als voorzitter van de Stico (Stichting Continuiteit) en beheert onder meer het gouden aandeel. Heeft u nooit ambities gehad om binnen Feyenoord of de RvC van het stadion iets te doen voor club of stadion? Ik vind de nauwe betrokkenheid van de oud-burgemeester niet goed, en niet gezond voor de verhouding tussen gemeente, club en stadion. Het leidt tot een weinig doorzichtige belangenverstrengeling. Ik zou dus tegen die functie(s) NEE hebben gezegd. Kunt u als ‘vriend van De Kuip’ uitleggen waarom dit stadion behouden moet blijven voor voetbalactivieiten en wat er nodig is om ook het 100-jarig jubileum hier te vieren? Ik voorspel: het nieuwe stadion als drager van Feyenoord CIty zal er niet komen, want het is veel te duur en er is te weinig draagvlak bij de supporters, die in deze zaak systematisch zijn verontachtzaamd. Daardoor brokkelt ook de steun in de stad af. Finale EK 2000 in De Kuip, Frankrijk Europees Kampioen © PRO SHOTS / STANLEY GONTHA
PERSPECTIEF MAGAZINE VERENIGING AANDEELHOUDERS STADION FEIJENOORD N.V. 22
PERSPECTIEF MAGAZINE VERENIGING AANDEELHOUDERS STADION FEIJENOORD N.V. 23 COMMISSARIS EN OUD-STADIONDIRECTEUR JOS VAN DER VEGT KIJKT TERUG GRIJZE HAREN EN SLAPELOZE NACHTEN MAAR SUPPORTER JOS REDDE WEL DE KUIP INTERVIEW JOS VAN DER VEGT Jos van der Vegt is een grote meneer in deze regio. De geboren en getogen Rotterdammer groeide op onder de rook van De Kuip, werd stadiondirecteur, bestuurder van de RotterdamMarathon, voorzitter van de Kamer van Koophandel en directeur van Ahoy Rotterdam. Sinds 2018 is hij vice-voorzitter van de Raad van Commissarissen Stadion Feijenoord en vervult hij nog tal van adviesfuncties. Dus is het tijd eens met Jos van der Vegt van gedachten te wisselen en terug te kijken op zijn directeurschap waarin de grote renovatie van 1994 centraal staat. In een later stadium komen we bij onze commissaris terug over de plannen met betrekking tot Feyenoord City. TEKST C. HULSBUS U bent van 22 april 1953, groeide als kind op in de nabijheid van De Kuip. Wat deed het stadion toen al met u en had u toen al de wens om daar ooit te gaan werken, in welke hoedanigheid dan ook? lk ben inderdaad om de hoek geboren in Vreewijk, en als kind van een jaar of zes, zeven ging ik met mijn vader voor het eerst naar De Kuip en was ik gelijk verkocht: wat een indruk maakte dat grote stadion! Ook ging ik vaak naar wedstrijden van Feyenoord tegen eerst sportclub Enschede, dat later FC Twente werd. Dat kwam omdat mijn moeder uit Enschede kwam en mijn ooms vaak naar Rotterdam kwamen voor die wedstrijd. Jaren later ging ik met mijn vrienden, we hadden jarenlang seizoenkaarten en stonden we achter het doel, op vak G en later op Vak S. lk was van een fanatieke supporter. Nooit had ik kunnen bedenken dat ik daar ooit nog eens zou gaan werken Wanneer en hoe kwam u als werknemer in het stadion te werk? In 1991 trad ik als 37-jarige toen nog jonge man in dienst als algemeen directeur van Stadion Feijenoord N.V.. Er was net een woelige periode achter de rug, na de HCS affaire, de commissie Van der Reijden en een grote reorganisatie. Op heel veel plekken werden nieuwe mensen aangesteld en ik was daar één van. lk heb gewoon gesolliciteerd op een advertentie in de krant, en via een bureau kwam ik bij de laatste kandidaten terecht die een gesprek gingen voeren met de Raad van Commissarissen, toen onder leiding van ex-burgemeester André van der Louw. Door hen werd ik aangenomen. Wat waren zoal uw taken in die beginfase? lk denk rust brengen. Er was daarvoor veel gebeurd. Veel mensen waren al of niet met ruzie vertrokken. Geld was er niet. Ook sportief ging het niet goed met Feyenoord. lk herinner me nog goed dat eigenlijk de allergrootste prioriteit was de organisatie weer een beetje op orde brengen en vooral ook de horeca: er stonden voor het eerst in de geschiedenis van De Kuip 12 grote popconcerten gepland voor de zomer van 1992, maar er ontbrak een organisatie om dat in goede banen te leiden. En voorts werd me al snel duidelijk dat er iets aan die Kuip moest gebeuren: het achterstallig onderhoud was gigantisch, stukken beton kwamen regelmatig naar beneden en geld om de boel op korte mijn op te knappen was er niet.
Volkswagen ID. Buzz info@autohoogenboom.nl 010 - 410 56 00 autohoogenboom.nl De baanbrekende Als personenbus En als bedrijfswagen Volledig elektrisch Accupakket met een capaciteit van 77 kWh Accu in slechts 30 minuten van 5% naar 80% opgeladen 10” of 12” multimediasysteem De ID. Buzz is medio mei te bestellen en arriveert dit jaar nog in onze showroom.
PERSPECTIEF MAGAZINE VERENIGING AANDEELHOUDERS STADION FEIJENOORD N.V. 25 INTERVIEW JOS VAN DER VEGT Dat was een grote zorg en dat bracht me ertoe om al snel het contact met de gemeente Rotterdam te zoeken. Als stadiondirecteur heeft u finales meegemaakt en bijzondere momenten. Welke drie momenten springen er voor u uit en waarom? Ongelofelijke momenten en prachtige wedstrijden, die heb ik in die ruim vijf jaar als algemeen directeur zeker meegemaakt. Misschien was een van de meest indrukwekkende wedstrijden eigenlijk er een die niet eens in de Kuip plaatsvond, namelijk Groningen - Feyenoord om de kampioenstitel. Voor het eerst hebben we in De Kuip heel grote schermen geplaatst er zaten er 35.000 mensen naar schermen te kijken, hoe Feyenoord in Groningen landskampioen werd Ongelofelijk! Maar ook de drie concerten van Pink Floyd op 3, 4 en 5 september 1994, tijdens de grote renovatie (die acht maanden duurde). Drie concerten die in een soort bouwput werden georganiseerd. Echt ongelofelijk en aangezien ik toevallig ook nog een Pink Floydliefhebber ben, hebben die op mij een onuitwisbare indruk gemaakt. U bent van 1991 tot en met 1996 directeur en initiator van de grote renovatie die volgens de naslagwerken 120 miljoen gulden heeft gekost. Wanneer begonnen jullie toentertijd met plannen maken met betrekking tot die grote opknapbeurt? In 1992 werd duidelijk dat er echt iets fundamenteels met De Kuip moest gebeuren. Door overleg met de gemeente Rotterdam en met name de enthousiaste burgemeester Bram Peper (elders in dit magazine staat ook een interview met hem, red.) werd al snel duidelijk dat ook de gemeente ambitieuze plannen had: een nieuwe brug, de latere Erasmusbrug, de realisatie van de Kop van Zuid, een nieuwe doorgaande weg, de Laan op Zuid, de bebouwing van de Veranda, en daar paste bij een nieuw stadion of een grondige renovatie van De Kuip. Na uitgebreide studie kreeg toen een grondige renovatie de voorkeur. Er was haast geboden in verband met het achterstallig onderhoud van de Kuip. Ook plannen voor nieuwbouw op dezelfde locatie of elders, zelfs in Carnisselande, ongeveer waar nu IKEA staat, is toen een locatie bekeken. In 1993 werd besloten om te gaan voor de variant ingrijpende renovatie, met als uitgangspunt dat daarmee de Kuip weer ongeveer 20 jaar functioneel mee zou kunnen. De gedachte was toen dat we dan voldoende tijd zouden hebben om een goed nieuwbouwplan te ontwikkelen, om direct na die 20 jaar een nieuw stadion te realiseren. In 1994 werd in acht maanden tijd de renovatie gerealiseerd, terwijl er in die periode dus ook nog wedstrijden en popconcerten werden georganiseerd, Een ook voor de aannemer (HBG, voorganger van de BAM) onwaarschijnlijke prestatie!
Huisvesting nodig in 010, 020 of 030? Scoren doen we altijd! Als grootstemodulaire bouwer van Europa hebben we ruim 60 jaar ervaring, zowel nationaal als internationaal enmaken we dagelijks het verschil met industrieel en circulair bouwen; dat doen we slimmer, sneller en schoner. Wij bouwen graag mee aan uw sportieve toekomstdromen. Neem contact op via 0348 47 90 90 of www.jansnel.com
INTERVIEW JOS VAN DER VEGT PERSPECTIEF MAGAZINE VERENIGING AANDEELHOUDERS STADION FEIJENOORD N.V. 27 De grond werd toen, met dank aan oud-burgemeester Bram Peper gekocht door de gemeente Rotterdam. In hoeverre was dat een belangrijke zet? Dat was een heel belangrijke pijler onder het besluit van de gemeente om circa een derde van de totale investering bij te dragen: 35 miljoen gulden. Ook toen was de politiek heel duidelijk: wel een financiële bijdrage voor de renovatie, maar geen geld uiteraard naar het betaalde voetbal. Via een ingewikkelde mix van subsidie, achtergestelde lening en de grondtransactie heeft Bram Peper dat toentertijd politiek haalbaar gemaakt. Er werd altijd gezegd dat een gehele overkapping niet zou kunnen, mede vanwege popconcerten. Wat is daar van waar? En bent u achteraf tevreden met de overkapping die toen is gekozen? Er gaan over die overkapping verschillende verhalen. De realiteit is dat als er plannen gemaakt worden het van groot belang is om binnen het geraamde budget te blijven. Als we er niet een strakke regie op gevoerd hadden, waren de bouwkosten ernstig overschreden. Om dat te voorkomen is in de planuitwerking bezuinigd op bijvoorbeeld het Maasgebouw, dat was eigenlijk groter ontworpen en ook op de overkapping: die werd zo duur dat we die circa acht meter hebben ingekort, met als groot voordeel dat de kosten veel minder werden, als nadeel dat de eerst rijen in de regen zouden zitten en als bijkomstig voordeel dat de organisatoren van popconcerten daar erg blij mee waren omdat het podium dan minder diep het veld in zou moeten worden geplaatst waardoor de capaciteit bij die concerten omlaag zou gaan. Maar allerbelangrijkste was dat we een forse besparing hadden gevonden omdat anders de financiën uit de hand gelopen zouden zijn. Als u terug denkt aan die tijden. Hoe intensief was die periode van de renovatie? Heel intensief! lk maak wel eens een grapje, ik was toen rond de 40 , dat die grijze haren van mij in die periode zijn ontstaan hahahaha. Plannen maken in 1992, beslissen en die plannen uitwerken in 1993 en realiseren in 1994. In drie jaar tijd, dat is echt voor zo'n complex project echt ongelooflijk. Verliep achteraf bezien alles naar wens of waren er tegenslagen waarvan u dacht dat die nooit goed zouden komen? Die waren er zeker, tegenslagen! Naast de gemeentelijke bijdrage en het vinden van sponsors/founders om de begroting te dekken moest 45 miljoen komen van een financiering door banken. Veel banken durfden die financiering niet aan en daardoor werd er uiteindelijk een consortium gevormd van negen banken die dat bedrag financierden. De onderhandelingen daarmee verliepen zo moeizaam dat de ene voorwaarde zich op de andere stapelde, en dat met een rentepercentage van 9,5 % Omdat die onderhandelingen zo moeizaam gingen werd pas in september 1994 het contract met het consortium van banken getekend: de bouwwas inmiddels al bijna klaar! lk heb toen werkelijk slapeloze nachten gehad, want als die financiering niet rond was gekomen dan hadden we echt een mega probleem gehad. Zo zijn er nog tal van momenten geweest die razend spannend waren, zowel in de voorbereidingen als in de uitvoering. De constructie van de overkapping bijvoorbeeld in de zomer en het weghalen van de stempels, zou de kap wel blijven hangen zoals bedacht? Een onvergetelijk moment. De opluchting op 8 november van dat jaar toen de kroonprins het stadion kwam openen was dan ook gigantisch. Waar bent u, 28 jaar na dato, het meest trots op? Tsja, goede vraag... lk denk dat het aller belangrijkste was, de enorme eensgezindheid die er toen was. De BVO, de gemeente Rotterdam, supporters, sponsors, het bedrijfsleven, noemmaar op: alle neuzen stonden dezelfde kant op en in grote saamhorigheid werden de schouders er onder gezet! Misschien was dat wel het aller mooiste wat ik me van die tijd herinner. En
Kadeweg 39, 3241 SE Middelharnis • +31(0)6 21672214 • info@liftaboat.nl Lift a boat hijst uw jacht aan boord van een binnenvaartschip en zet het zorgvuldig vast en varen naar de bestemming. U gaat enkele dagen later in een touringcar naar de plaats van bestemming. Wij hijsen uw jacht uit het schip en leggen het in het water en u neemt uw eigen schip in ontvangst. Daar begint uw vakantie langs de mooiste plaatsen in Duitsland en u vaart op eigen gelegenheid, volgens uw eigen planning stroomafwaarts weer naar huis. Inbegrepen: • Optioneel kunnen we vervoer van Nederland naar uw jacht aanbieden • Transport van uw motorjacht • Verzekering van uw jacht in de kraan en op het schip Interesse? Kijk op de website, of bel en of mail ons. WWW.LIFTABOAT.NL NEEM UW MOTORJACHT MEE OP VAKANTIE!
PERSPECTIEF MAGAZINE VERENIGING AANDEELHOUDERS STADION FEIJENOORD N.V. 29 INTERVIEW JOS VAN DER VEGT natuurlijk de snelheid waarmee het gerealiseerd werd, maar dat heeft alles met die samenwerking te maken. Als Feyenoordsupporter ben ik het meest trots op het feit dat Feyenoord, na een moeizame periode eind jaren '80/begin jaren '90, met gemiddelde bezoekersaantallen zo tussen de 10 en de 15.000 mensen, een enorme groei doormaakte: bezoekers aantallen groeiden fors, de business Seats en Business Units werden beter bezet dan we hadden voorspeld, de horecaomzet steeg aanzienlijk, kortom het vernieuwde stadion droeg bij aan de financiële groei van de club. Er werd toen gesteld dat het stadion, met Maasgebouw, 300 dagen per jaar in gebruik moest zijn. Dat is inmiddels redelijk tot goed gelukt, nietwaar? Dat denk ik ook. De bezetting is, behalve de afgelopen tijd door Corona, hartstikke goed, niet alleen bij de wedstrijden , maar juist ook op de andere dagen. Welke plannen hebben de renovatie uiteindelijk niet gehaald? Behalve de bezuinigingen die ik al eerder noemde is er in die zin niet echt iets waarvan ik kan zeggen dat dat de plannen niet gehaald heeft. Wat ik nog steeds eigenlijk jammer vind is dat we bedacht hadden, zoals de meeste mensen zich nog wel zullen herinneren dat het oefenveld voor het Maasgebouw zou worden gerealiseerd, hetgeen ook gebeurd is. In het oorspronkelijke plan was bedacht dat de Brasserie, het restaurant op de eerste verdieping van het Maasgebouw, ook aan die zijde zou worden gerealiseerd, zodat bezoekers van het restaurant uitzicht zouden hebben op dat oefenveld. Dat is toen niet gebeurd. Nu ligt de Brasserie aan de stadionzijde, een beetje weggestopt. En ook al is het oefenveld inmiddels verdwenen, het uitzicht van de Brasserie aan de andere klant van het Maasgebouw, zou ook nu beter geweest zijn. Wat kregen jullie in die periode te horen over de mogelijke levensduur van de staalconstructie en de rest van het pand? Daar is echt niks mee. Allerlei onderzoeken wijzen uit dat de staalconstructie uitstekend is. De keuze voor renovatie was toen nadrukkelijk dat we haast hadden, omdat wel hier en daar stukken beton naar beneden kwamen. En het ontwikkelen van een nieuwbouwplan zou gewoon meer tijd kosten. Vandaar een renovatie voor 20 jaar Nog niet zo heel lang geleden zat u in een commissie om te onderzoeken of De Kuip opnieuw gerenoveerd kon worden, het zogenoemde BAM-plan. Dat haalde het net niet, anders hadden we nu niet de discussie over een nieuw stadion gehad maar mogelijk nu al de thuisduels bekeken in De Kuip 3.0. Dan heb je het over de periode van de zogenaamde Verkenning, de periode na het sneuvelen van het plan HNS (het nieuwe stadion, locatie Varkenoord). Alle plannen die er toen (2014) waren, heeft een driemanschap onder leiding vanWim van Sluis tegen het licht gehouden en het renovatieplan van de BAM leek van al die plannen het meest realistisch. Maar wel goed om hier nog eens te benadrukken dat het slechts een idee was, met nauwelijks enige onderbouwing in financiële zin, zowel aan de kostenkant, als aan de dekkingskant van de noodzakelijke investeringen. Het was echt een snel onderzoek, een quick scan. Ik herinner me nog de officiële opening (16 november 1994) met de toenmalige kroonprins WillemAlexander. Jullie straalden als een nieuwe lichtmast. Heeft u hem toen niet over kunnen halen alsnog fan te worden van Feyenoord, het verhaal gaat immers dat niet de koning maar zijn vrouw fan is van Feyenoord. Hahaha, nee dat is niet echt gelukt toen. Dat kan ook nauwelijks bij zo'n officieel bezoek omdat dat omgeven is met allerlei protocollaire beperkingen; je hebt nauwelijks de kans ommet hem een goed gesprek te voeren. Grappig is nog wel te vermelden dat dat wel gelukt is een paar weken daarvoor tijdens de concerten van Pink Floyd, waar de kroonprins toen incognito, met een paar vrienden, aanwezig was. Dat was erg gezellig en informeel heb ik hem toen in de bouwput dat het stadion toen eigenlijk was, een rondleiding gegeven. Ook heb ik hem toen proberen om te toveren tot Feyenoord supporter maar dat is me ook op informele en met een gezellig biertje dus helaas niet gelukt.”
PERSPECTIEF MAGAZINE VERENIGING AANDEELHOUDERS STADION FEIJENOORD N.V. 30 © AERO HOLLAND
PERSPECTIEF MAGAZINE VERENIGING AANDEELHOUDERS STADION FEIJENOORD N.V. 31 DE KUIP Het stadion van Feyenoord is in 1937 geopend. Pas twaalf jaar later kreeg het de bijnaam De Kuip – met hoofdletter. Bron: sportgeschiedenis.nl Op 27 maart 1937 was de officiële opening van het stadion van Feyenoord, tegenwoordig beter bekend als De Kuip. De volgende dag schreef dagblad De Maasbode al over ‘den machtigen kuip’, natuurlijk vooral geïnspireerd door de vorm van het gebouw. Op 3 mei 1937 gebruikte De Nieuwe Tilburgsche Courant vergelijkbare woorden in zijn beschrijving van Nederland – België, de eerste interland in het Rotterdamse stadion: ‘Een heele stadsbevolking van 60.000 zielen in een groote ronde kuip verzameld, het was een machtig gezicht.’ De Haagsche Courant diezelfde dag: ‘Het was in het inwendige van de geweldige kuip recht gezellig.’ Het nieuwe stadion was machtig en geweldig – daarover waren de kranten het in 1937 al eens. Er werd alleen nog niet kortweg gesproken over De Kuip, maar dat zou in de jaren erna stap voor stap groeien. Zoiets groeit vanzelf als het nodig is, in dit geval nog in hetzelfde jaar. DREIGING Op 27 november 1937 bijvoorbeeld blikte Het Limburgsch Dagblad vooruit op de Interland Nederland – Luxemburg in Rotterdam-Zuid: ‘De belangstelling valt geweldig mee, niet minder dan 50.000 menschen zullen in de Feyenoord-kuip aanwezig zijn.’ Een week later besprak Het Soerbaijasch Dagblad de wedstrijd tussen Feyenoord en Haarlem, waarbij een enorme mist steeds meer het zicht ontnam: ‘Er hing zooveel waterdamp in de Feyenoord-kuip, dat er voor de toeschouwers, waar zij ook zaten, geen tien vierkante meter speelveld meer was te onderscheiden.’ Zo kreeg het begrip Feyenoord-kuip zijn eerste bekendheid. Volgens Het Twentsch Dagblad van 2 mei 1938 ging er zelfs een dreiging vanuit, omdat ruim een jaar na de opening er nog steeds geen bezoekende club was geweest die daar een wedstrijd had gewonnen van de thuisploeg. ‘Het Feijenoord-stadion met zijn hoog oprijzende tribunes,’ schreef de krant, ‘oefent blijkbaar op de bezoekende clubs een zeer suggestieven invloed uit. Verschillende vereenigingen, welke in Rotterdam speelden, hebben verklaard, dat ze in die „kuip”” hun gewone spel niet konden ontplooien.’ Tijdens de oorlogsjaren is de Kuip een tijd niet in gebruik geweest vanwege een speelverbod. Ook leek het er even op dat de Duitsers het stadion wilde afbreken om het materiaal te gebruiken voor wapenproductie. Na de oorlog breekt De Kuip echter definitief door als bijnaam van het Rotterdamse stadion. Het Vrije Volk plaatste het op 22 maart 1947 zelfs in de kop van een artikel over de eerste tien jaar van het stadion, weliswaar nog zonder hoofdletter: ‘‘De kuip’ ontving meer dan drie millioen gasten’. Dat deed diezelfde krant echter op 12 januari 1949 voor de eerste keer. Laten we die dag daarommaar aanhouden als geboorte van De Kuip, als bijnaam voor een machtig stadion dat op de tegenstander ‘een suggestieven invloed’ uitoefent. OP 12 JANUARI 1949 KREEG STADION FEYENOORD EEN BIJNAAM: DE KUIP
PERSPECTIEF MAGAZINE VERENIGING AANDEELHOUDERS STADION FEIJENOORD N.V. 32 FEYENOORD MUSEUM BLIJFT VERNIEUWEN Het Feyenoord Museum is voor veel supporters een zogenoemd ‘must see’ attractie. Wat velen niet weten, is dat het museum is opgenomen in een stadiontour en dat er verschillende rondleidingen zijn. Zelfs op wedstrijddagen, maar dan zijn uiteraard de persruimte en kleedkamers niet toegankelijk. Alleen het museum bezoeken kan slechts een paar keer per jaar, zoals tijdens de Museumnacht of themaavonden. Marijke Edel is als beleidsmedewerker Stichting Feyenoord Museum altijd op zoek naar verbeterpunten en zorgt dat de actualiteit in het museum hand in hand blijft gaan met de tijd. TEKST C. HULSBUS NIEUWE ONDERWERPEN; VROUWEN 1 Marijke Edel wijst vervolgens op de tijdlijn in de museumzaal. De bordeaux kleurige panelen met witte teksten geven de geschiedenis van Feyenoord en Stadion weer. ,,Maar er zijn inmiddels enkele gebeurtenissen geweest die eigenlijk een plek op de tijdlijn verdienen, dus passen we dat aan. Denk aan het bezoek van de koning tijdens de coronapandemie, de doekenactie, het debuut in de Conference League en natuurlijk het vrouwenvoetbal van Feyenoord in de Pure Energie Eredivisie Vrouwen.” Het vrouwenvoetbal in de Pure Energie Eredivisie Vrouwen mag daarom niet ontbreken en dus zoekt Marijke Edel naar een mogelijkheid om ook deze Feyenoordtak te belichten. ,,Natuurlijk willen we als museum het roemruchte verleden van de club en stadion laten zien, maar we willen ook de jongste nieuwsfeiten die er toe doen zeker een plek geven. Daar hoort het vrouwenvoetbal zeker bij. Maar ook de nieuwbouw van Varkenoord en het trainingscomplex 1908 horen daarbij. De wandpanelen zijn al enkele malen aangepast en ook het interactieve tv-schermwordt dan aangepast waar mogelijk. INFORMATIE VERSTREKKING; VIA QR-CODES Tegenwoordig werken meerdere musea met QR-codes waardoor mensen zelf kunnen bepalen welke teksten zij bij een bepaald item of kunstvoorwerp willen lezen. Daar willen wij uiteraard ook naar toe. Dit stadion herbergt best wat kunstzinnige items. Denk aan de glas-in-loodramen vanWarffemius, het beeld van Chabot aan de Maaszijde van het Stadion, dat ook in de rondleiding wordt meegenomen.
RkJQdWJsaXNoZXIy ODM1NjU=